Wat heeft invloed op je mentaal welbevinden?
Je hersenen sturen vrijwel alles in je lichaam aan. Van de gedachten die je hebt, tot de acties die je uitvoert. Ook zijn ze de bron van je mentaal welbevinden: al je emoties, gevoelens en ideeën komen voort uit je hersenen. Het is een heel bijzonder idee dat we dat zelf allemaal voor elkaar kunnen krijgen, maar er zitten soms ook negatieve aspecten aan vast.
Zo kan het een keertje wat slechter met je gaan. Je zit niet lekker in je vel en je voelt je opgesloten of verloren. Dit is heel normaal en overkomt iedereen wel eens. Wanneer deze gedachten echter langer aanhouden, kunnen we spreken van depressieve klachten of klachten van een angststoornis. Ook dit komt allemaal voort uit je hersenen. Ze zijn wellicht heel sterk en slim, maar ze zijn ook vatbaar voor negatieve gedachten.
Er zijn drie hoofdcategorieën van dingen die van invloed kunnen zijn op je mentaal welbevinden:
- Genetische factoren zoals genen of de manier waarop je hersenen in elkaar zitten. Autistische mensen of mensen met ADHD hebben bijvoorbeeld een andere fysieke inrichting van hun hersenen, waardoor deze anders functioneren.
- Levensfactoren zoals ervaringen en trauma. De dingen die je als kind of volwassenen hebt meegemaakt, laten hun indruk achter op je. Als deze erg negatief zijn geweest, kan dit invloed hebben op je mentale gezondheid. Hoe ouders met hun kinderen omgaan heeft ook invloed op de mentale gezondheid van hun kind.
- Familiegeschiedenis en erfelijkheid. Zo kan depressie van ouder op kind doorgegeven worden als het in de familie heerst. Net zoals een fysieke ziekte, kunnen mentale ziekten en aandoeningen doorgegeven worden. Hier heb je zelf weinig invloed op.
Hoe herken je problemen met het mentaal welbevinden?
Als je het idee hebt dat jijzelf, of iemand waar je om geeft, kampt met mentale klachten, is dat soms lastig te identificeren. Iedereen uit het namelijk anders, en sommige mensen zijn er meer open over dan anderen. Hieronder hebben we een klein lijstje met tekenen die kunnen wijzen op problemen met het mentaal welbevinden.
- Zich terugtrekken en afspraken afzeggen
- Plotseling te veel of te weinig slapen
- Meer drinken, roken of drugs gebruiken dan normaal
- Last hebben van meer (kleine) lichamelijke klachten, zoals kramp, pijn of vermoeidheid
- Last hebben van stemmingswisselingen
- Moeite hebben met het uitvoeren van taken die eerder geen of weinig moeite kostten
- Meer ruzie hebben met vrienden en familie, of ruzie zoeken met anderen
- Zich hulpeloos voelen
Als je niet zeker weet of jij of een ander persoon last heeft van bovenstaande klachten, kan het altijd verstandig zijn om met een professional te praten. Zij kunnen je helpen met het identificeren van je gevoelens en gedachten om zo te kijken naar de oorzaak en een oplossing.
Tips om je mentaal welbevinden te verbeteren
Natuurlijk is het belangrijk om bij flinke mentale klachten de hulp van een professional in te schakelen. Zij hebben ervoor gestudeerd om je op de juiste manier te kunnen helpen. Er zijn echter wel een paar tips die je kan volgen om jezelf iets beter te laten voelen of om de klachten te verminderen als ze nog zwak zijn.
1. Verminder het gebruik van alcohol en drugs
Hoewel het een aantrekkelijke manier kan zijn om tijdelijk te ontspannen of ontsnappen van je gevoelens, kan het langdurige gebruik van alcohol en drugs een negatieve invloed zijn op je mentale gezondheid. Ook hebben deze substanties op de lange termijn invloed op je lichamelijke gezondheid en kan je er zelfs verslaafd aan raken. Probeer ze dus te vermijden of slechts met mate te gebruiken.
2. Verbeter je mentaal welbevinden met anti-stress oefeningen
Stress kan een grote boosdoener zijn als het gaat om ons mentaal welbevinden. Het helpt veel mensen daarom om rustgevende oefeningen te doen, zoals yoga, ademhalingsoefeningen of meditatie. Door de stress weg te nemen, kan je je al een stuk beter voelen.
3. Volg een routine
Of het nu onbewust of bewust is: we hebben een routine nodig. Door elke dag rond dezelfde tijd naar bed te gaan en op te staan, weet je lichaam wat die kan verwachten en zal het makkelijker worden om deze routine te volgen. Als je op standaard momenten weet wat er van je verwacht wordt, hoef je hier ook minder mentale energie aan te besteden.
4. Erken je negatieve gedachten en gevoelens voor je mentaal welbevinden
Wat we vaak vergeten, is dat het niet erg is om negatieve gedachten en gevoelens te hebben. Soms kan het zelfs helpen om te erkennen dat ze er zijn, omdat opkroppen juist zorgt voor meer druk erop. Door ze te laten bestaan, te erkennen, maar ook te erkennen dat je meer bent dan alleen die gedachten, helpt het vaak om ze in perspectief te zetten, waardoor het dragelijker wordt om ze te hebben.
5. Focus je op de dingen die je bereikt hebt
Deze tips hangt samen met het bovenstaande advies. Door je te focussen op de dingen waar je blij van wordt en de dingen die je bereikt hebt, leer je jezelf aan om positief te zijn. Soms lijkt alles heel somber, maar heb je gewoon een beetje perspectief nodig om te zien dat het niet altijd zo is en zal zijn.
Als je kampt met ernstige mentale klachten of klachten die lang aanhouden, neem dan contact op met je huisarts of een psycholoog. Zij kunnen je helpen om de klachten te verminderen.
