Selenium en schildklier: Wat is het verband en wat zijn de effecten?

Wat is selenium?

Selenium (of seleen) is een spoorelement dat vooral in de lever voorkomt. Je lichaam heeft hier slechts weinig van nodig. Van nature komt selenium voor in verschillende voedingsmiddelen, zoals paranoten, vette vis en in kleinere hoeveelheden ook in volkoren granen, vlees en zuivelproducten. De hoeveelheid selenium in plantaardige producten is afhankelijk van het seleniumgehalte van de grond waarin het groeit[1]Voedingscentrum. (z.d.). Selenium (seleen). Geraadpleegd op 22 juli 2022, van https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/seleen.aspx.

Seleen is een antioxidant en helpt bij de bescherming van gezonde lichaamscellen*. Het heeft daarbij ook een positieve invloed op het immuunsysteem*. Een tekort van dit mineraal komt vrijwel niet voor in Nederland. Volgens het Voedingscentrum komen symptomen van een tekort soms wel voor bij mensen die parenterale voeding zonder selenium hebben gehad.

Wat doet de schildklier?

De schildklier is een klein orgaan dat zich aan de voorkant van je hals bevindt. Dit orgaan maakt allerlei hormonen aan die voor vrijwel je gehele lichaam belangrijk zijn. Zo dragen ze bij aan je stofwisseling, je groei en de geestelijke ontwikkeling[2]Schildklier Organisatie Nederland. (2021, 23 februari). De Schildklier. Geraadpleegd op 22 juli 2022, van https://schildklier.nl/schildklieraandoeningen/de-schildklier/. Dit orgaan heeft ook invloed op je eetlust, energie, de verbranding van voedingsstoffen, temperatuurregulatie en meer. Het is daarom erg belangrijk dat deze goed functioneert.

Wanneer je schildklier goed functioneert, worden er ook genoeg schildklierhormonen gemaakt. Werkt je schildklier niet goed? Dan kan het zijn dat die juist te veel of te weinig schildklierhormonen aanmaakt. Dit noemen we hypothyreoïdie (trage schildklier) of hyperthyreoïdie (snelle schildklier). Dit kan voor verschillende klachten zorgen. Selenium en schildklier spelen hierbij een rol.

Een te trage schildklier kan je herkennen aan de volgende symptomen:

• Haarverlies
• Droge huid
• Heesheid
• Gewichtstoename
• Obstipatie
• Vergeetachtigheid
• Moeheid
• Het veel koud hebben
• Hartklachten
• Spierpijn

Een te snelle schildklier herken je aan de volgende symptomen:

• Slapeloosheid
• Trillerig
• Klamme huid
• Diarree
• Gewichtsafname
• Snel geïrriteerd zijn
• Het snel warm hebben
• Spierzwakte
• Snel uitgeput zijn
• Hartklachten

Selenium en schildklier: Wat is het verband?

Hoewel je het op het eerste gezicht niet zou verwachten, zijn selenium en schildklier redelijk nauw verbonden. Selenium is mede nodig voor een normale productie van schildklierhormoon en werking van de schildklier*. Daarnaast blijkt het dat selenium ook een beschermende werking heeft tegen het ontstaan van auto-immuunaandoeningen van de schildklier[3]Schildklier Organisatie Nederland. (2020, 18 november). Selenium. Geraadpleegd op 22 juli 2022, van https://schildklier.nl/dagelijks-leven/voeding/selenium/#.

Van nature bevat de schildklier ook erg veel seleen, niet alleen de lever. Selenium draagt namelijk bij aan de productie van het enzym dejodase. Dit is een enzym dat helpt bij de (in)activatie van de schildklierhormonen[4]ORTHO Bibliotheek. (2013, 30 september). Selenium gunstig voor schildklier. Geraadpleegd op 22 juli 2022, van https://bibliotheek.ortho.nl/selenium-gunstig-voor-schildklier. Het toedienen van extra selenium kan hierbij als voordeel hebben dat je schildklier beter gaat werken. Ook zou selenium suppletie zelfs kunnen helpen bij het verminderen van klachten bij de Ziekte van Hashimoto.

Waarschuwing selenium en schildklier

Toch is het niet verstandig om zomaar selenium supplementen te nemen. Hoewel selenium en schildklier nauw verbonden zijn, kan selenium in grotere hoeveelheden toxisch zijn voor het lichaam. Dit kan dan juist weer klachten aan de huid, suikerziekte of zelfs kanker kunnen veroorzaken[5]Stichting Tegen Kanker. (z.d.). Selenium | Stichting tegen Kanker. Kanker.be. Geraadpleegd op 22 juli 2022, van https://www.kanker.be/voedingssupplementen/selenium.

Als je vermoed dat je een selenium tekort hebt, of klachten aan je schildklier hebt, is het belangrijk om hiermee naar een arts te gaan. Deze kan je eventuele supplementen voorschrijven die veilig zijn om te nemen.

*: Gezondheidsclaim goedgekeurd door de Europese Commissie